Terapia niemowląt i dzieci
NIEMOWLAKI I NOWORODKI
Rodzaj terapii wykorzystywany we wszelkich stanach patologicznych układu nerwowego i narządu ruchu w wieku rozwojowym. Diagnoza i usprawnianie oparte są na analizie rozwoju psychomotorycznego dziecka. Terapia służy budowaniu potencjału sensomotorycznego poprzez normalizację napięcia posturalnego.
Cechy i zachowania dziecka, które świadczą o obniżonym napięciu posturalnym:
- niechęć do leżenia na brzuchu
- miękki, rozlany brzuszek
- prężenie całego ciała, odginanie do tyłu głowy, pchanie głową w poduszkę przy jednoczesnym wyproście kończyn dolnych i napinaniu kończyn górnych
- mocno zaciśnięte piąstki
- asymetryczne ułożenie ciała
- brak wariantowości w wykonywaniu ruchu np. obroty tylko przez jedną stronę, większa aktywność jednej strony ciała w stosunku do drugiej
- trudności w podparciu na przedramionach po trzecim miesiącu życia
- niechęć do czworakowania
- nadmierna spokojność dziecka, słabe wodzenie wzrokiem, brak zainteresowania zabawkami i otoczeniem
- słabe bądź wzmożone reakcje na bodźce słuchowe, dotykowe, wzrokowe, siad w literkę „W” – pupa umieszczona między stopami
- stereotypy ruchowe (bezcelowe kiwanie, wymachiwanie kończynami)
- trudności ze ssaniem, połykaniem, ulewanie
NDT- Bobath: koncepcja, zwana inaczej neurorozwojową została zapoczątkowana w latach 40XX wieku w Londynie przez małżeństwo Bobath. Terapia jest w szczególności kierowana dla dzieci z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego jak również dla dzieci zdrowych, z niewielkimi dysfunkcjami. Jej celem jest zawsze przygotowanie dziecka do uczestniczenia w normalnym życiu rodzinnym i społecznym. Stosowane w niej techniki są przyjazne dzieciom i dobierane indywidualnie. Podczas usprawniania wg koncepcji NDT- Bobath wykorzystywane są różnego rodzaju sprzęty ułatwiające dziecku prawidłową aktywność, należą do nich piłki, wałki, kliny oraz deski równoważne. Rodzice i opiekunowie biorą udział w planowaniu i przebiegu terapii. Odpowiednio przeszkoleni są w stanie kontynuować terapię w warunkach domowych, w trakcie prawidłowo wykonywanej pielęgnacji, karmienia, przenoszenia czy zabawy.
METODA Vojty: rehabilitacja metodą Vojty nieodzownie łączy się z koniecznością czynnego włączenia się rodziców dziecka w proces usprawniania. Efekt terapeutyczny w dużej mierze zależy od stopnia zaangażowania się rodziców. Terapeuta uczy rodziców sposobu wykonywania ćwiczeń, których rodzaj zależy od indywidualnych problemów i potrzeb ich dziecka. Rodzice pod okiem fizjoterapeuty stają się terapeutami własnego dziecka, muszą więc wiedzieć i zrozumieć jakie reakcje ruchowe mają uzyskać w trakcie stymulacji. Spotkania w gabinecie na początku odbywają się minimum raz w tygodniu. Po stopniowym włączeniu całego programu ćwiczeń, w miarę jak rodzice coraz pewniej czują się w roli terapeuty swojego dziecka, spotkania mogą odbywać się rzadziej. Rodzice muszą wiedzieć jak bardzo ważna jest atmosfera w jakiej wykonuje się ćwiczenia. Ważne jest aby swoim pewnym tonem głosu wspierali swoją pociechę.
Wskazania do rehabilitacji wg.koncepcji NDT- Bobath dla dzieci:
- mózgowe porażenie dziecięce
- przepuklina oponowo-rdzeniowa
- obniżone lub wzmożone napięcie mięśniowe
- wady dysraficzne rdzenia kręgowego
- wady genetyczne
- asymetria ułożeniowa
- zaburzenia integracji sensomotorycznej
- opóźniony rozwój psychoruchowy
- obniżone napięcie posturalne
- zaburzenia karmienia, ssania, połykania
- dla wcześniaków z niską waga urodzeniową
Konsekwencje nieleczonych zaburzeń rozwoju:
Dzieci wykorzystując różne formy kompensacji opierając się na nieprawidłowych doświadczeniach nie rozwijają prawidłowej integracji napięcia posturalnego. Pozostawanie w nieprawidłowych wzorcach doprowadza do:
- zmian czynnościowych (osłabienie niektórych mięśni)
- zmian morfotycznych (przykurczy jednych mięśni i rozciągnięcie innych)
- zmian strukturalnych (zniekształceń kości i stawów, utrwalonych przykurczy, ograniczonej ruchomości)
Brak odpowiedniego napięcia posturalnego zaburza rozwój utrudniając wiele podstawowych czynności np. unoszenia głowy, podnoszenia nóżek, podpór na przedramionach, wyciąganie rąk do zabawek, obroty.
Może to prowadzić do braku koordynacji i wad postawy:
- skolioz
- znacznego uwypuklenia brzucha
- przeprostów w stawach kolanowych i łokciowych
- koślawości stóp i kolan
- płaskostopia
